ประวัติ ความเป็นมาของชุมชน
มีหลักฐานที่พอจะเชื่อถือได้ว่าเดิมตำบลทุ่งแต้ตั้งอยู่บริเวณบ้านโพนเขวา ในตำบลขั้นไดใหญ่ ครั้งเมื่อสมัยพระวอพระตา ให้ลูกหลานได้แก่ท้าวคำสิงห์
เจ้าคำใส เจ้าคำขุย และเจ้าก่ำ อพยพจากนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน (หนองบัวลำภูปัจจุบัน) เพื่อสร้างเมืองใหม่ตามลุ่มน้ำชี เจ้าคำสู ปกครองบ้านสิงห์ท่า
(ยโสธรปัจจุบัน) เจ้าคำขุย สร้างและปกครองบ้านสิงห์หินหรือสิงห์โคก (ตำบลสิงห์ปัจจุบัน) เจ้าคำสิงห์สร้างบ้านเมืองใหม่ และปกครองบริเวณอำเภอป่าติ้วปัจจุบัน
ส่วนเจ้าก่ำปกครองบ้านโพธิ์ศรโพธิ์ไทร ซึ่งอยู่ในเขตอำเภอป่าติ้วเช่นกัน ก่อนที่เจ้าทั้ง 4 ท่าน จะปกครองบ้านเมืองของตน ก็ได้นำไพร่พลไปสร้างเมืองใหม่คือบ้านขั้นไดใหญ่
และหมู่บ้านต่าง ๆ ซึ่งคาดว่ามีบ้านโพนเขวา เป็นหมู่บ้านหนึ่งที่ตั้งในสมัยนั้น ระหว่าง พ.ศ. 2310-2318 ชาวบ้านอยู่กันอย่างสงบสุขเรื่อยมา
จนกระทั่งเกิดเหตุอาเพศ ศพตกจากโลงไปนอนที่พื้นดินขณะที่ชาวบ้านกำลังหามไปป่าช้า ชาวบ้านตื่นตระหนก และเชื่อกันว่าเป็นลางร้าย ที่จะเกิดภัยพิบัติทำให้ชาวบ้าน
ล้มตายกันทั้งหมู่บ้าน จึงพากันอพยพไปหาที่แหล่งใหม่ โดยบ่ายหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตรเศษ ก็พบหนองน้ำที่มีดอกบัวขึ้นอยู่
และได้ตั้งถิ่นฐานบริเวณรอบ ๆ หนองบัวนั้น แต่อยู่ได้ไม่นาน เพราะการทำไร่ ทำนา ไม่ได้ผลทำให้อดอยาก จึงพากันคิดหาทำเลใหม่ การหาทำเลใหม่ครั้งนี้ก็มุ่งสู่ทิศใต้ระยะทางไม่ไกลนัก
โดยมีพ่อใหญ่ลือ คำหาญ เป็นหัวหน้า ก็พบหนองน้ำและมีป่า มะค่าแต้ อยู่ทางทิศตะวันออก (คือหนองคำและดอนปู่ตาในปัจจุบัน) ทางทิศเหนือเป็นป่าบริเวณกว้างใหญ่มีหนองน้ำหลายแห่ง
ตอนหลังหนองน้ำมีชื่อว่า หนองตู๋ หนองต้อน และ หนองจั่น ด้านทิศตะวันออกก็มี หนองไผ่ และ หนองหวาย ชาวบ้านเห็นว่าบริเวณนี้เป็นแห่งที่อุดมสมบูรณ์จึงตัดสินใจตั้งเป็นบ้านใหม่
ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ
ลักษณะพื้นที่ส่วนใหญ่ขององค์บริหารส่วนตำบลท่งแต้ สภาพทั่วไปเป็นพื้นที่ราบลักษณะดินเป็นดินร่วนปนทราย มีพื้นที่ป่าที่อยู่ในเขตป่าดงมะไฟและเขตป่าสงวน จำนวน 3,016
ลักษณะภูมิอากาศ แบ่งได้ 3 ฤดู คือ ร้อน ฝน หนาว
อาชีพของชุมชน
อาชีพหลัก เกษตรกรรม ได้แก่ ทำนา ทำสวน ทำไร่
อาชีพเสริม หัตถกรรมเครื่องจักสาน ได้แก่ กระติบข้าว มวยนึ่งข้าว
อาชีพอื่น ๆ เช่น อาชีพที่ทำอยู่กับบ้านหรืออาชีพที่รับมาทำที่บ้าน ได้แก่ ค้าขาย เย็บผ้า ช่างประเภทต่าง ๆ เช่น ช่างไฟ ช่างซ่อมรถ ช่างก่อสร้าง
กลุ่มประเภทต่าง ๆ ในชุมชน
- กลุ่มแม่บ้านจักสาน - กลุ่มโรงสีข้าว - กลุ่มสหกรณ์ ร้านค้า
- กลุ่มเงินออมสัจจะ - กลุ่มเงินล้าน - กลุ่มผู้เลี้ยงโค
- กลุ่มแม่บ้านสายใยรัก
- กลุ่มชมรมผู้สูงอายุ
สื่อที่ใช้ติดต่อสื่อสารในชุมชน
- หอกระจายข่าวภายในแต่ละหมู่บ้าน
- วิทยุชุมชนตำบลทุ่งแต้
ผลิตภัณฑ์ / สินค้าเด่นดีของชุมชน
มวยนึ่งข้าว
สถานที่ท่องเที่ยว สถานบริการในชุมชน
ศูนย์บูรณาการวัฒนธรรมไทยสายใยชุมชนตำบลทุ่งแต้ ตั้งอยู่ภายในวัดบูรพา บ้านทุ่งแต้
ประเพณี และเทศกาลประจำปีของชุมชน
- ประเพณีบุญบั้งไฟ - ประเพณีแห่น้ำวันสงกรานต์
- ประเพณีงานบุญข้าวจี่ - งานบุญเข้าพรรษาและออกพรรษา
- ประเพณีบุญผะเหวด - ประเพณีงานวันลอยกระทง
- ประเพณีบุญคูณลาน(สู่ขวัญข้าว) - ประเพณีจุดไฟตูมกา(ในวันออกพรรษา)
- กิจกรรมงานพาแลง( ปีใหม่-สงกรานต์ )
ภูมิปัญญา และศิลปวัฒนธรรมของหมู่บ้าน
ภูมิปัญญา ด้านเกษตรกรรม
- ปลูกพืชสวน , ผสมพันธ์โค ,ทำนาสาธิต ,ข้าวปลอดสาร
- นายสมพงษ์ แก้วดวงใหญ่ หมอดินอาสาประจำหมู่บ้าน
- นายนิรันดร์ มาสขาว ประธานกลุ่มเกษตรกร ทำนาปลอดสารพิษ
ภูมิปัญญาด้านอุตสาหกรรมและหัตถกรรม
- เนื่องด้วยชาวบ้านทุ่งแต้ทั้งหมู่บ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเสริมในด้านหัตถกรรม จึงมีผลิตภัณฑ์สินค้าโอท็อปคือ มวยนึ่งข้าว
ภูมิปัญญา ด้านการแพทย์แผนไทย
- นายม่อม เนตรหาญ หมอนวดน้ำมันประจำหมู่บ้าน - นางแดง ปานหัตถา หมอนวดแผนไทย
ภูมิปัญญา ด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
- นายคณิตย์ อินธิรัตน์ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งแต้ เป็นผู้นำในด้านการจัดการบริหารทรัพยากรแหล่งน้ำสาธารณะของชุมชน ผืนป่าดงมะไฟป่าสงวน
ปลูกป่าทดแทน
ภูมิปัญญา ด้านกองทุนและธุรกิจชุมชน
- นางพร จันทร์เหลือง ประธานสหกรณ์ร้านค้าชุมชน
- นายประเสริฐ กุบแก้ว
- นายประไพร แก้วคำจันทร์ ประธานกลุ่มโรงสีข้าวชุมชนแห่งที่ 2
- นางพร จันทร์เหลือง ประธานกลุ่มเงินล้าน
ภูมิปัญญา ด้านศิลปกรรม
- นายทองพูล กุบแก้ว หมอแคน
- นายหนูจิต ศรีโพธิ์ หมอแคน
- นางสังขาล บานดอน หมอลำกลอน
- นางสุบรรณ สมยงค์ หมอลำกลอน
ภูมิปัญญาด้านภาษาและวรรณกรรม
- นางสุภารัตน์ ศรีใสคำ ผู้ประพันธ์กาพย์ กลอน สรภัญญ์
- นางจรูญ เนตรหาญ ประธานกลุ่มสรภัญญะ
ภูมิปัญญา ด้านปรัชญา ศาสนา และประเพณี
- พระมหาพละ ฐานงฺกโร เจ้าอาวาสวัดบูรพา บ้านทุ่งแต้
- นายใบ แก้วคำจันทร์
ข้อมูลอื่น ๆ ที่เป็นจุดเด่นและความภาคภูมิใจของชุมชน
- มีผู้นำที่เสียสละ มีความคิดสร้างสรรค์ มุ่งมั่นพัฒนาท้องถิ่นอย่างตั้งใจจริง
- มีทุนทางวัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น
- มีความสมัครสมานสามัคคีกันในชุมชน จึงทำให้กิจกรรมต่างๆเกิดขึ้นและประสบความสำเร็จไป ด้วยดี